Co to są prawa autorskie?

Freelancerzy często używają Useme do wystawienia faktury za „utwór”. W kontekście prawa autorskiego utwór to każde dzieło o charakterze twórczym i indywidualnym np. grafika, video, program komputerowy czy artykuł.

Niżej wyjaśniamy, czym są prawa autorskie i jakie mają znaczenie dla Twoich rozliczeń z klientami w Useme.

Czym są prawa autorskie?
Autorskie prawa osobiste 
Autorskie prawa majątkowe
Rozporządzanie Twoimi majątkowymi prawami autorskimi
Protokół przekazania praw autorskich
Licencja na korzystanie z utworu
Protokół i licencja – różnice
Kiedy nie można przenieść praw autorskich ani udzielić licencji?

Czym są prawa autorskie?

Prawa autorskie to element prawa własności intelektualnej. Chronią uprawnienia autora do rozpowszechniania, wykorzystywania oraz czerpania korzyści finansowych ze swojego utworu.

Prawa autorskie mają dwa rodzaje: osobiste i majątkowe. 

Autorskie prawa osobiste 

Prawa autorskie osobiste dają autorowi prawo do oznaczenia autorstwa pracy oraz do decyzji o pierwszym udostępnieniu jej. Chronią nienaruszalność formy i treści utworu. Są to prawa niezbywalne – nie można ich przekazać klientowi, który kupuje nasze dzieło. Nikt też nie może Cię ich pozbawić.

Autorskie prawa majątkowe

Prawa autorskie majątkowe dają prawo do czerpania korzyści z powstałego utworu, np. poprzez dalszą sprzedaż, powielanie lub udostępnienie, również na zasadach licencji. Prawa majątkowe możesz przekazać wraz ze sprzedażą dzieła. Jeśli to zrobisz, Twój podatek dochodowy będzie niższy (dostaniesz więcej „na rękę”). 

Rozporządzanie Twoimi majątkowymi prawami autorskimi

Możesz rozporządzać (czyli decydować, jak będą wykorzystywane) majątkowymi prawami autorskimi do swoich utworów o unikalnym, autorskim charakterze.

Masz dwie opcje rozporządzania prawami autorskimi i obu możesz użyć w Useme: protokół przekazania praw autorskich lub licencja. Zarówno przekazanie praw autorskich za pomocą protokołu, jak i udzielenie licencji daje Twojemu klientowi prawo do czerpania korzyści majątkowych z wykonanego przez Ciebie dzieła.

Udzielenie licencji lub przekazanie praw autorskich do prac w niektórych branżach pozwala na zwiększenie kosztów uzyskania przychodu (KUP) do 50%. To oznacza, że Twój podatek dochodowy będzie obliczony na podstawie niższej kwoty, a więc będzie niższy. Sprawdź, do jakich prac można zastosować KUP 50%.

Protokół przekazania praw autorskich

Kiedy przekazujesz prawa autorskie majątkowe za pomocą protokołu, całkowicie i na zawsze zrzekasz się możliwości dalszej sprzedaży lub wykorzystywania Twojej pracy. Tę możliwość dostaje natomiast Twój klient. Oznacza to, że nie możesz sprzedać wykonanej pracy innemu zleceniodawcy.

Żeby przekazać prawa autorskie, niezbędny jest protokół. W Useme protokół jest generowany online i potwierdzany podpisem kwalifikowanym.

Licencja na korzystanie z utworu

Kiedy udzielasz licencji, pozwalasz klientowi na korzystanie z Twojej pracy, ale zachowujesz możliwość czerpania z niej korzyści majątkowych, w tym prawo do dalszej sprzedaży utworu i modyfikowania go.

Licencja jest udzielana na określony czas – w przypadku rozliczeń w Useme jest to 15 lat. Po tym czasie klient traci prawo do używania Twojej pracy, a Ty odzyskujesz możliwość dowolnego dysponowania utworem.

Udzielenie licencji nie wymaga podpisywania dodatkowych dokumentów. Dowiedz się więcej o licencji.

Protokół i licencja – różnice

Kiedy nie można przenieść praw autorskich ani udzielić licencji?

W przypadku niektórych prac nie możesz przekazać praw autorskich ani udzielić licencji na korzystanie z nich. Należą do nich m.in.:

• tłumaczenia:
  • ustne,
  • aktów normatywnych lub ich urzędowych projektów,
  • urzędowych dokumentów, materiałów, znaków i symboli,
  • opublikowanych opisów patentowych lub ochronnych,
  • prostych informacji prasowych,
• prace instalacyjne:
  • poczta,
  • serwer,
  • elektryka,
  • prace wykończeniowe,
  • montaż,
  • naprawa,
  • wypożyczenie sprzętów,
• usługi rehabilitacyjne i masaż,
• cykliczne prowadzenie szkoleń i webinarów (w przypadku jednorazowego szkolenia/webinaru możesz przekazać prawa autorskie lub udzielić licencji do konspektu czy prezentacji, które powstały w ramach usługi),
• najem powierzchni reklamowej, np. na Facebooku, Instagramie,
• usługi sprzątania,
• wykonanie makijażu lub fryzury.

Nie możesz przekazać praw autorskich, ani udzielić licencji na prace, które rozliczamy w Useme na podstawie umowy zlecenia. Sprawdź, jakie prace rozliczamy umową zlecenia.

Nawet jeśli w formularzu rozliczenia z klientem w Useme zaznaczysz, że chcesz przenieść prawa autorskie za pomocą protokołu lub udzielić licencji, nie możemy tego uwzględnić w przypadku wymienionych wyżej prac.